Smatra se da su se prvi kondomi pojavili u starom Egiptu u XIV vijeku prije nove ere. Međutim, tada su se više koristile kao svakodnevna “odjeća” i zaštitnik penisa, a ne u svrhu kontracepcije.
Riječ je o malim platnenim zavojima, koji su ponekad jedva pokrivali “domaćinstvo” – nosili su ih Egipćani. Zavoj je obavljao ritualnu funkciju – štitio je čovjeka od zlih duhova i istovremeno od infekcija.
U isto vrijeme, žene su uglavnom bile odgovorne za kontracepciju u starom Egiptu – koristile su razne masti kako ne bi zatrudnjele i ne bi se zarazile. Djevojke su takođe nosile amajlije oko vrata kako bi se zaštitile.
Nije tačna informacija da su kondomi napravljeni od sušenih kravljih crijeva obavezno izdavani rimskim legionarima prije pohoda. Baš kao i informacija da su drevni ratnici sami sebi pravili kondome od mišića mrtvih neprijatelja.
Nema dokaza da su se kondomi koristili u starom Rimu. Jedino se oni spominju u mitovima.
Tako, na primjer, mit o kritskom kralju Minosu kaže da su škorpije i zmije nastale u njegovom sjemenu zbog kletve. Da bi zaštitio svoje partnerke, Minos je koristio pokrivač od elastične kozje bešike. Štaviše, kralj ga je obukao ne za sebe, već za svog partnera. U stvari, ako je bio kondom, bio je ženski.
Iz Amerike sa ljubavlju
Srednji vijek je bio vrijeme krute hrišćanske dogme. Korištenje bilo kojeg oblika kontracepcije smatralo se grešnim. Kondomi su se vratili u naše živote tek u 16. vijeku.
Godine 1564. italijanski ljekar Gabriel Falopijus preporučio je muškarcima da koriste platnenu vreću za seksualni odnos. U to vrijeme, epidemija sifilisa bjesnila je u Evropi više od pola vijeka. Vjerovalo se da su ga donijeli mornari Kolumba, koji su se zarazili od domorodaca na Haitiju.
“Nakon upotrebe, platnenu vrećicu treba dobro oprati, osušiti i zatim staviti u fiziološki rastvor do sljedeće upotrebe”, napisao je Falopijus.
Postoje dokazi da su se, zajedno sa Evropljanima, u Japanu počeli koristiti kondomi. Ali tamo su “torbice za genitalije” napravljene sofisticiranijim – koristili su meku štavljenu kožu ili čak unutrašnji film od oklopa kornjače.
Kondom? Condon? Kondom?
Riječ “kondom”, koja danas označava kondome, prema jednoj verziji, bila je ime dvorskog ljekara monarha Karla II. Bilo je to krajem 17. vijeka. Karl je ušao u istoriju, između ostalog, kao “veseli kralj” – na dvoru je uvijek bilo bezbroj ljubavnica i vanbračne djece.
Tada je, prema legendi, doktor Kondom (ili grof Kondom) predložio kralju da koristi “kondom” napravljen od ovčijih crijeva – takođe za višekratnu upotrebu.
Prema drugoj verziji, riječ “kondom” treba ispravno čitati kao “condon”. Njegova istorija seže do latinske riječi koja znači “posuda”. Latinski korijeni riječi “kondom” – značilo je “prevencija”.
Aristokrate su koristile kondome napravljene od crijeva, lana i kože sve do sredine 19. vijeka. Tek nakon otkrića 1843-1844 vulkanizacije “poprečnog povezivanja” gume i njenog pretvaranja u gumu, u upotrebu su ušli gumeni kondomi.
U početku su se izrađivali po narudžbi. Kondom je izgledao kao mala kapica – pokrivala je samo glavu penisa pa je bilo potrebno izmjeriti njegovu veličinu. Ali ubrzo su takve narudžbe zamijenjene masovnom proizvodnjom – preduzeća su izrađivala prazne komade iste veličine na koje su namotane gumene ploče. Međutim, mnogi poznavaoci tog vremena otkrili su da kondomi od kože i crijeva daju bolji osjećaj od kondoma od grube gume.
Proizvod broj jedan
Godine 1920. izumljen je lateks, tanji, ali jači materijal od gume. Tek od tog vremena kondomi su postali slični onima koje danas poznajemo. Konačno su za jednokratnu upotrebu.
Zanimljivo je, međutim, da su se puritanci i vjernici svih rasa borili do smrti kondomima. Tako je, na primjer, u SAD-u 1873. godine stupio na snagu “Comstock zakon” koji se borio protiv distribucije raznih “izopačenih” proizvoda. Pod tu akciju su potpali i kondom – ako bi ih policajac pronašao kod vas prilikom pretresa, mogli ste završiti u zatvoru.
Katolička crkva se takođe protivila “proizvodu od gume”. Enciklika pape Pija XI o čistoći braka od 31. decembra 1930. zabranila je upotrebu vještačke kontrole rađanja. Kondomi su bili prepoznati kao nesveta stvar.
“Spermatozoidi treba da se kreću tamo gdje treba, a postavljanje vještačkih barijera je prepreka Božjoj volji”, mislio je papa.
Ali sve to više nije moglo zaustaviti trijumfalni marš kondoma širom svijeta. Širenje seksualnih bolesti tokom svjetskih ratova, otkriće AIDS-a i konačno, samo nove tehnologije koje kondome čine još lakšim i neupadljivijim, pretvorile su kondome u “gumeni proizvod br. 1” (ranije su gas maske smatrane prvim).
