Na sjednici Predstavničkog doma Parlamentarne skupštine BiH, zakazanoj za sutra, kao 15. tačka dnevnog reda naći će se imenovanje članova Upravnog odbora Javnog radio-televizijskog servisa BiH (BHRT).
Posebnu pažnju izazvala je lista kandidata koju je predložio Savjet Regulatorne agencije za komunikacije BiH (RAK), jer se na njoj kao prvorangirana kandidatkinja iz reda srpskog naroda našla Radmila Bojanić, osoba koja je od januara ove godine pod sankcijama Sjedinjenih Američkih Država.
Radi se o listi na kojoj je 12 kandidata – dva iz reda Bošnjaka, tri Hrvata, šest Srba i jedan iz reda Ostalih – a Upravni odbor BHRT-a treba imati četiri člana iz konstitutivnih naroda i jednog iz reda Ostalih.
Iako je ovaj proces imenovanja već sam po sebi važan za funkcionisanje BHRT-a, koji se već godinama suočava s ozbiljnim finansijskim i institucionalnim problemima, činjenica da je vodeći kandidat iz reda Srba osoba pod međunarodnim sankcijama otvara ozbiljna pitanja o političkim utjecajima i urušavanju kredibiliteta institucija.
Ko je Radmila Bojanić?
Radmila Bojanić našla se na američkoj crnoj listi u junu 2024. godine. Sankcionisana je kao jedna od rukovodilaca firmi koje su, prema američkom Ministarstvu finansija, u direktnoj vezi s porodicom predsjednika RS-a Milorada Dodika.
Bojanić je bila jedna od osnivačica firme “Sirius 2010”, a kasnije i “Nimbus”, kompanija koje su takođe pod sankcijama SAD-a. Sankcije su uvedene zbog sumnje da su te firme bile dio šire mreže kroz koju su entitetske i državne institucije dodjeljivale višemilionske poslove firmama bliskim vladajućoj strukturi u RS-u.
Radmila Bojanić na američkoj listi sankcionisanih osoba OFAC
Prema podacima iz istraživanja nevladinih organizacija i medija, ove kompanije su od javnih institucija u BiH dobile čak 1.801 posao vrijedan više od 240 miliona eura, a sve u oblastima informatičkih tehnologija, energetike i medija.
Nakon što su sankcije uvedene, firme koje su činile “Infinity International Group” – među njima i Sirius i Prointer – počele su se formalno gasiti, a istovremeno su njihove rukovodeće osobe osnovale novu firmu: Invictus Tehnology Group, čiji je suosnivač i Radmila Bojanić. Firma je registrovana na istoj adresi kao i Prointer, a osnovna djelatnost je trgovina računarima, softverom i opremom. U Osnivačkom aktu kao vlasnici se navode Bojan Vujić (bivši direktor Infinity-ja), Nemanja Reljin (osnivač Siriusa), Vladimir Perišić (direktor Prointera) i Radmila Bojanić, sa po 15–35 posto vlasničkog udjela.
Zašto je ovo problematično?
Prema zakonima SAD-a, preregistracija firmi s ciljem izbjegavanja sankcija predstavlja direktno kršenje sankcionih mjera. Takvo ponašanje predstavlja pokušaj zaobilaženja sankcija, što je kažnjivo prema američkom zakonu.
Lista kandidat za Upravni odbor BHRT-a
Nadalje, prema važećim zakonima u BiH, firma bez aktivnog bankovnog računa ne može poslovati, a banke u BiH su, pod pritiskom međunarodnih sankcija, većinom zatvorile račune osobama i firmama sa crne liste. Ipak, firme bliske vlastima RS-a pronalaze nove načine da nastave poslovanje, uključujući i političke manevre poput nedavne izmjene Zakona o radu RS-a, kojim je legalizovana isplata plata “u koverti”, kako bi se omogućilo plaćanje sankcionisanih osoba koje ne mogu imati račune u bankama.
Šta to znači za BHRT?
Imenovanje Radmile Bojanić u Upravni odbor BHRT-a značilo bi zvanično uključivanje osobe pod međunarodnim sankcijama u tijelo koje odlučuje o radu javnog medijskog servisa BiH.
Time bi bio dodatno kompromitovan ionako narušen ugled BHRT-a, a postavlja se i pitanje međunarodnih posljedica – uključujući potencijalno smanjenje saradnje sa međunarodnim partnerima i donatorima, te dodatni pritisak na BiH kao državu koja ne poštuje međunarodne sankcije.
Iako RAK formalno ima zadatak da predloži listu, ostaje otvoreno pitanje kako se osoba pod sankcijama mogla naći kao prvorangirana kandidatkinja, bez da se ta činjenica problematizuje u proceduri.
Ostali kandidati
Na listi su se našli i drugi kandidati koji su već bili povezani s radom BHRT-a. Iz reda Bošnjaka tu su Dževdet Tuzlić, penzionisani, ali i dalje angažovani uposlenik BHRT-a, te Ahmed Jalovičić, diplomirani pravnik.
Iz reda Hrvata prvorangirani je Jozo Pavković, novinar i urednik Večernjeg lista, a slijede ga Denis Naprta i Mario Vrankić, bivši direktor BHT-a koji je napustio poziciju zbog teške finansijske situacije, ali se kasnije vratio i ostao do penzionisanja.
Kandidati iz reda Srba, osim Bojanić, su: Kosta Petrušić, Miloš Šolaja, Vedran Škoro, Saša Krsman i Aleksandra Stojanović. Iz reda Ostalih, jedini kandidat je Ljubomir Zuber.
Imenovanje Upravnog odbora BHRT-a je tehnički i proceduralni korak, ali izbor lica koja će nadgledati rad javnog servisa ima duboke političke, etičke i pravne implikacije. Kandidatura osobe pod američkim sankcijama, koja je direktno povezana s mrežom firmi čiji je rad doveo do međunarodnih osuda i finansijskih sankcija, predstavlja flagrantno ignorisanje osnovnih principa vladavine prava i odgovornosti.
Ako Parlament BiH u četvrtak potvrdi ovu listu bez rasprave o tim činjenicama, bit će to jasan signal da institucije ove zemlje više ne prepoznaju međunarodne sankcije ni kao pravnu ni kao moralnu prepreku.
