Gradovi ožive u vrijeme praznika, naročito po dolasku dijaspore koja zavičaj posjećuje najmanje dva puta godišnje, tokom ljetnjeg i zimskog odmora.
Njihovom se dolasku raduju svi, od rodbine do trgovaca koji nerijetko asortiman pripremaju i prilagođavaju potrebama ljudi koji dolaze iz inostranstva. Tako su se mnogi u zemlje zapadne Evrope vratili sa proizvodima iz Srbije.
Da narod voli ono čega nema na Zapadu potvrđuje i trgovkinja iz Novog Pazara Fatima Hasković. Ona za Blic vijesti priča da se ljudi koji tokom zimskog odmora posjećuju zavičaj, u tuđinu ne vraćaju bez proizvoda iz Srbije kao što su ajvara, pekmeza, džema, barene paprike, suvog voća, domaćeg pasulja i pletenih vunenih proizvoda.
I za to se mora naći mjesta u prtljažniku. Sve i da Evropa nešto od ovoga ima iz zavičaja je slađe. Potvrđuje i Rifat Župljanin koji posljednje dane zimskog odmora provodi u Novom Pazaru.
Pred povratak u Minhen obavlja posljednje pripreme i kupovinu i priča nam da se u Njemačkoj ne proizvodi kao u Srbiji, te da je sve što kupi i odnese autentično za njegov zavičaj. Ne vraća se u inostranstvo bez pršute, sudžuka, ali i zlata.
– Zlato dosta kupujemo ovdje jer su cijene pristupačnije, ali i modeli i rad na koje smo mi navikli, a toga na Zapadu nema – objašnjava Rifat.
Dolazak dijaspore značajno se odrazi na ekonomiju u Srbiji, a potom na promet robe i usluga proteklih su nedjelja uvećani i za 50 odsto.
Novopazarski trgovci pričaju da je prodaja dobro išla. Kupovala je dijaspora sir i mliječne proizvode, svako je kažu nešto prodao i osjetilo se da je trgovina “živnula”. Razlog da budu zadovoljni imaju i novopazarski juveliri. Nadaleko čuven zlatni sokak u tom gradu na jugozapadu Srbije, proteklih nedjelja bio je pun. Kupovali su se skupocjeni pokloni.
Juvelir Redžep Škrijelj za kaže da se u narodu zadržao običaj kupovine zlata prilikom obilježavanja svetkovina, naslijeđen od predaka. I dijaspora i ovdašnje stanovništvo sve češće investira u zlato, čuvajući ga za crne dane, s obzirom da je njegova vrijednost gotovo na istorijskom maksimumu.
Dolaskom dijaspore ožive gradovi, ulice, trgovine, uslužne radnje u Srbiji. Porodice ih dočekuju u radosti i nakon, uglavnom kratkotrajnog boravka, prate sa tugom i onim što će ih u tuđini podsjećati na duh zavičaja i sve za čim čeznu u mjesecima između dva odmora.
