Aleksandar Vučić i Hašim Tači sklopili su tajni dogovor između Srbije i Kosova, iza leđa EU, a uz posredovanje specijalnog izaslanika SAD Ričarda Grenela, piše “New York Times” pozivajući se na američke zvaničnike.
U opširnoj analizi o odnosima između Beograda i Prištine i Grenelovoj ulozi u pregovorima između dvije strane, američki list, između ostalog, navodi i da je sastanak Vučića i Tačija u Bijeloj kući u Washingtonu, koji je najavljen za slijedeću nedelju, takođe ugovoren bez znanja Brisela.
Pristalice Grenelovog pristupa pregovorima Srbije i Kosova smatraju da tajni dogovor Tačija i Vučića opravdava novu američku strategiju, navodi njujorški list. “Iako su njihove funkcije samo nominalne, dvojica predsjednika imaju uticaj koji daleko prevazilazi njihova ustavna ovlašćenja”, piše ovaj list.
U sporazumu se spominje promjena granica
Pozivajući se na riječi četvoro bivših američkih zvaničnika koji su citirali osobe uključene u pregovore, “New York Times” piše da su Vučić i Tači napravili tajni dogovor o uslovima budućeg sporazuma, uključujući i ideju o mjenjanju granica Kosova.
Pregovori su stali kada je tadašnji premijer Kosova Aljbin Kurti rekao da je on taj koji ima ustavna ovlašćenja da određuje politiku pregovora, a ne Tači.
Grenel je tada javno govorio protiv Kurtija, plašeći se da bi mogao da pokvari planove Vučića i Tačija, rekao je Džejms Huper, jedan od četvoro američkih zvaničnika na koje se list poziva.
“New York Times” u tekstu o Vučiću govori kao savezniku Rusije, od kojeg Grenel nije zahtjevao ništa posebno, dok je pojačan pritisak izvršio na Prištinu.
“Zaboravili smo ko je naš klijent. To nije Srbija, nego Kosovo, država koju smo stvorili, vodili i štitili”, rekao je Dejvid Filips, stručnjak za Balkan i nekadašnji savjetnik za Kosovo u State departmentu.
Da bi prisilio Kosovo da odustane od tarifa na srpsku robu, Grenel je prijetio povlačenjem američke podrške Kosovu. U martu je Amerika zamrzla pomoć Prištini vrijednu 50 miliona dolara. Iste nedelje, istaknuti republikanci su predlagali povlačenje američkih trupa sa Kosova, podsjeća “New York Times”.
“Kosovo nikad nije vidjelo diplomatu kao što je Grenel. On više ima stil siledžije nego diplomate”, rekla je Brikena Hodža, direktorka Kosovske incijative za stabilnost.
List dalje navodi da kritičari predstojećeg sastanka u Bijeloj kući smatraju da se na taj način nagrađuju dvojica lidera koji su optuženi za slabljenje demokratskih institucija u svojim državama i da takva strategija jednostavno ne može da funkcioniše.
“New York Times” navodi da je Trampova administracija napustila raniju američku politiku prema Kosovu i prije nego što je Grenel stupio na dužnost. U ljeto 2018, američki zvaničnici izrazili su otvorenost prema svježim rješenjima za sukob Srbije i Kosova, uključujući i promjenu granica.
