Poremećaj sna ili nespavanje još jedna je epidemija savremenog društva, ali, nova istraživanja pokazuju da nedostatak sna popravlja raspoloženje određenoj grupi ljudi.
Jedna noć potpunog nedostatka sna ima antidepresivni efekat za neke ljude, pokazala je studija koju je vodio Perelman School of Medicine, University of Pennsylvania u Filadelfiji. Tim naučnika istraživao je naizgled kontradiktoran fenomen nedostatka sna, koji dovodi do poboljšanja raspoloženja kod pacijenata koji imaju depresivne poremećaje.
Utiče na amigdalu – centar naših emocija
U radu objavljenom u Proceedings of the National Academy of Sciences, istraživački tim je mapirao aktivnost regiona mozga putem magnetne rezonance u stanju mirovanja kako bi vidjeli zašto neki ljudi dobivaju zdrav poticaj od inače negativne pojave koja se u javnom zdravlju već smatra epidemijom. Studija otkriva da je jedna noć bez sna poboljšala povezanost amigdale (deo mozga koji se smatra centrom naših emocija) s prednjim cingularnim korteksom, što je bilo u korelaciji s boljim raspoloženjem kod nekih zdravih i depresivnih osoba.
U eksperimentima s deprivacijom sna sprovedenim na zdravim osobama (n=38) i pacijentima s velikim depresivnim poremećajem (n=30), zajedno sa 16 osoba, koje su imale ulogu kontrolora i kojima je dozvoljeno neprekidno spavanje, istraživači su analizirali efekte totalne deprivacije sna na raspoloženje i funkcionalne mreže povezivanja.
Stanje bilježeno tokom 5 uzastopnih dana
Eksperimenti su izvedeni u laboratoriji Kliničkog translacionog istraživačkog centra u bolnici pri University of Pennsylvania 5 uzastopnih dana. Svi učesnici su prošli tri sesije rs-fMRI skeniranja i ukupno je dobijeno 210 fMRI slika po učesniku.
Učesnici su prošli tri sesije fMRI skeniranja u stanju mirovanja tokom 5 dana. Prvo skeniranje je uslijedilo nakon normalnog noćnog sna drugog dana ujutru. U grupama učesnika studije s totalnom deprivacijom sna, odnosno onih koji uopće nisu spavali, učesnici su imali drugu sesiju skeniranja ujutru trećeg dana nakon neprospavane noći. Zatim je učesnicima bilo dozvoljeno dvije noći mirnog sna, a posljednju sesiju skeniranja imali su ujutru petog dana.
Kada prođe noć bez sna najbolje se osjećaju depresivni ljudi
Kao što se i očekivalo, većina učesnika je pokazala pogoršanje raspoloženja odmah nakon što su propustili noćni san. Međutim, 13 od 30 (43 posto) depresivnih učesnika iskusilo je poboljšanje raspoloženja, a preostalih 17 učesnika iskusilo je pogoršanje raspoloženja ili nisu pokazivali nikakve promjene nakon jedne neprospavane noći. Poslije jedne noći mirnog sna, 20 učesnikas velikim depresivnim poremećajem doživjelo je poboljšanje raspoloženja, a preostali učesnicidoživjeli su pogoršanje raspoloženja ili nisu pokazivali nikakve promjene ponašanja.
Povezivanje amigdale s prednjim cingularnim korteksom značajno se povećalo kod pacijenata kojima se raspoloženje popravilo, a to je manje zabilježeno kod onih koji se nisuosjećali dobro bez sna. Naučnici navode da je amigdala srž odgovora borbe ili bjekstva, obrađuje strašne ili prijeteće stimuluse i signalizira druge dijelove mozga za akciju, kao vid odgovora. S druge strane, region prednjeg cingularnog korteksa uključen je i u “emocionalni” limbički sistem i u “kognitivni” prefrontalni korteks. Između ostalog, igra značajnu ulogu u sposobnosti kontrole i upravljanja emocionalnim stanjima.
Nalaz studije može da bude potencijalna meta za intervencije antidepresiva
Nalazi ove studije pokazuju da mrežno povezivanje amigdale s prednjim cingularnim korteksom može da odražava neuralnu otpornost na poremećaj raspoloženja nakon gubitka sna i stoga može da bude potencijalna meta za intervencije antidepresiva. Velika depresija je ranije bila povezana s abnormalnostima u REM spavanju.
Višak REM sna bi smanjio noradrenalin, što bi rezultiralo smanjenim vezivanjem za ɑ-2 receptor u medijalnim frontalnim režnjevima, koji se sastoje od prednjeg cingularnog korteksa i medijalnog prefrontalnog korteksa. Odsustvo REM spavanja i totalni nedostatak sna može nekim učesnicima da osigura pauzu da poboljšaju kontrolu amigdale odozgo nadole, što rezultira antidepresivnim efektom.
