Meteorolog amater Marko Čubrilo, objavio je dugoročnu vremensku prognozu za zimu 2024/2025. godinu. On pritom napominje da zbog velike nestabilnosti u simulacijama prognostičkih modela vjerovatnoća ostvarenja ne ide preko 60 odsto i da će se sve preciznije znati kako vrijeme bude odmicalo.
Dugoročna prognoza za zimu
Zima hladnija od posljednjih pet, šest godina, ali u odnosu na prošlih 40 godina malo iznad prosjeka. Relativno rani početak zime, vrlo promjenljiv decembar.
Najhladniji dio zime od kraja decembra do početka februara. Prva polovina februara promjenljiva, zatim otopljenje i rani dolazak proljeća. Povratak hladnog vremena moguć početkom marta.
Znatno bolja ski-sezona na planinama regiona (posebno BiH, Crne Gore i Srbije) uz duže održavanje snježnog pokrivača od 45 do 65 dana, prenosi Mondo.
U nizijama (ispod 500 mnv) takođe više snijega u prosjeku od 15 do 25 dana. Česte smjene tihih sa vrlo vjetrovitim epizodama.
Najjači mrazevi vjerovatno u januaru u nekoliko navrata i ispod -15 stepeni Celzijusa. Najveći broj ledenih dana u januaru.
Za razliku od ranijih zima bez neobično toplog decembra temperatura čak i malo ispod prosjeka uz češću pojavu snijega.
Zima hladnija nego ranije, ali ne ekstremna
“Glavne temperature odlike svetskog mora koji će obilježiti zimu pred nama su: veoma slaba, centralno pozicionirana La Ninja, gotovo na ivici ЕNSO neutralnog stanja, u najhladnijem periodu vjerovatno oko -1,2. Razvijajući indeks negativne Pacifičke Dekadne Oscilacije (PDO-), neutralno stanje Dipola Indijskog Okeana (IDO neutralan), pozivna faza Atlantske Multidekadne Oscilacije (AMO+), ali uz postepeno slabljenje (hlađenje Atlantika) u toku zime. Vrlo toplo Sredozemno more”, navodi Čubrilo.
Ovakva postavka temperature vode svjetskog mora sugeriše hladniju zimu nad nama u odnosu na protekle, ali ne i ekstremno hladnu. Zima bi trebalo da bude hladnija od poteklih sedam do deset, ali blaža u odnosu na vrlo hladne zime sa početka osamdesetih, kaže Čubrilo.
Šta nam donosi polarni vrtlog
Najpouzdaniji sezonski model, koji važi i za najstabilniji (sezonski ECMWF) kada je snaga zapadnih vjetrova i pitanju, simulira da bi početkom zime oni bili jači od klimatološkog prosjeka, često i blizu rekordne jačine, posebno oko sredine decembra, zatim bi postepeno slabili, dok bi period snage zapadnih vjetrova ispod prosjeka trebao početi negdje oko Nove godine i potrajao bi negdje do oko 10. 2, kaže Čubrilo.
“U tom intervalu će stratosferni polarni vrlog biti najslabiji i tada će biti najpovoljniji uslovi za njegovo narušavanje uz spuštanje hladnoće u niže geografske širine. Negdje poslije 10. februara snaga zapadnih vjetrova bi ponovo polako jačala i ostatak zimskog perioda bi oni trebalo da budu oko prosjeka, što znači da će snaga polarnog vrtloga biti prosječna, te on ne bi favorizovao neku veliku hladnoću poslije 10. 2, ali je u isto vrijeme svojom snagom ne bi ni sprečavao. Kada je riječ o mogućem (SSW), tačnije procesu naglog zagrijavanja stratosfere koji može usloviti naglo slabljenje polarnog vrtloga, slabljenje pa čak i okretanje zapadnih vjetrova na istočne, što je najčešće uvod u vrlo hladno vrijeme u ovom momentu model takve signale ne može pravilno obraditi, a u koliko do ovog procesa i dođe, on bi najvjerovatnije bio negdje tokom januara, posebno sredinom mjeseca.”
U januaru mraz i do -15 stepeni
Sve bi to značilo da bi početkom zime bilo nekoliko takvih prodora (najvjerovatnije dva) kada bi uslova za snijeg bilo i u nizijama, dok bi prvi jači ovakav prodor trebalo da se desi negdje u trećoj dekadi decembra i on bi uspostavio trend za veći dio januara koji bi bio snježan i dosta hladan u većem dijelu, posebno u prve tri nedjelje kada se najčešće očekuju minimumi do oko -15 stepeni Celzijusa u nizijama.
“U februaru, posebno poslije 15. 2. anticiklon bi ojačao ka nama te bi se ovakav mehanizam razvoja vremena prekinuo barem na nekoliko nedelja. Krajem februara i u prvoj dekadi marta moglo bi biti još nekoliko sličnih, kratkih prodora, ali se posle 25. 2. dugotrajna hladnoća više ne očekuje. Sumirano, zima koja je pred nama bi po proceni verovatno najkvalitetnijeg prognostičkog sistema (ECMWF, sezonski) trebalo da bude hladnija od niza poslednjih, ali ne i ekstremno hladna i u okviru referetnog niza od 1990. do 2020. ona bi i dalje bila malo toplija od prosjeka, pre svega zahvaljujući ranom dolasku toplijeg vremena negdje poslije 15. februara”.
Gotovo svi ostali prognostički sistemi su veoma slični onome što simulira ECMWF tako da nema ni potrebe analizirati pojedinačno svaki od njih, kaže Čubrilo.
“Američki NCЕP, japanski JMA, kineski CMA, kanadski CANSIPS, njemački DWD i mnogi drugi vide gotovo identično odstupanje vazdušnog pritiska od prosjeka, ali se razlikuju u tačnom položaju i snazi sprege visokog vazdušnog pritiska između Azorskog anticiklona i anticiklona nad istokom Еvrope”.
Za sam kraj Čubrilo daje i procjenu odstupanja temperature kod sezonskog JMA modela.
“Nad našim dijelom Еvrope i većim dijelom Sibira, posebno istočnog, prognozira se temperatura oko ali često i ispod prosjeka, dok se nad zapadom i sjeverom Еvrope jasno prognoziraju temperature iznad prosjeka. Ovakav signal bi mogao da znači da će barem u nekoliko nedjelja tokom zime koja je pred nama Skandinavski anticiklon preuzeti kontrolu u razvoju vremena nad nama i sa istoka nam slati hladan vazduh”.
